नेसं ११४५ चिल्लागा ४, येँ । नेपाल संवत ११४५ राष्ट्रिय न्हूदँ समाराेह समितिया नायः नापं पुलांम्ह मन्त्री राजेन्द्र श्रेष्ठं पहिचान आन्दोलनयात कयाः च्वयादीगु सफू “ऐतिहासिक नेपालमण्डल, संघवादया सिद्धान्त व नेवाः म्हसीका” पुर्व प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डं सोमवाः येँया नेपाः ब्यांक्वेटय् पितव्वज्या यानादिल । नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र)या नायः प्रचण्डं पूर्णसमानुपातिक निर्वाचन प्रणाली व तप्यंक निर्वाचित कार्यकारी राष्ट्रपति प्रणाली मजूतले सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रं स्थायित्व व सुशासन बिइमफइमखु धयादिल । वयकलं तःधंगु संघर्ष प्राप्त जुया स्थापित जूगु जनताया अधिकारयात संरक्षण याना वनेगु खँय् नं बः बियादिल । वयेकलं शासकीय स्वरुप व निर्वाचन प्रणालीयात सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र अनुकूल मदय्‌कूतले थजाःगु राजनीतिक घटनाया झ्वः मद्दिक वयाः हे च्वनीगु धयादील । वयेकलं तप्यंक निर्वाचित कार्यकारी राष्ट्रपतीय प्रणाली जूसा जक राजनीतिक स्थायित्वलिसें जनताया आकाक्षा संबोधन जुइगु न्ह्यथनादिल । नेपाल संवतयात राष्ट्रिय संवत् घोषणा यानाः सरकारी दस्ताबेजय् न्ह्यथनेगु व नेपाल भाषायात सरकारी ज्याखँया भाषाकथं छ्यलेगु निर्णय यानाः नेवाः म्हसीकायात थःगु पालय् च्वन्ह्याकूगु खँ लुमंकादिल ।

सफूया मूवक्ता नेवाः न्ह्यलुवाः नेपाल भाषा एकेडेमीया चान्सलर मल्ल के सुन्दरं सफूया समिक्षा यानादीगु खः । वयकलं सामन्ती राजतन्त्रं नेवाः समुदायया म्हसीका नामेट याःगु कनादिसें राजतन्त्रया पक्षय् नेवाः समुदाय गबलें मदुगु ध्वाथुइकादील । नेवाःतय् राजतन्त्र लितहय् मास्ति मवःगु व राजतन्त्रया पीडा नेवाः समुदाय नं फयेमाःगु धासें गणतन्त्र हय्‌त नेपाल मण्डलया नेवाःतय्‌गु तःधंगु बलिदान दुगु व गणतन्त्रया रक्षाया निंतिं नेवाः समुदाय न्ह्यःने दनाच्वंगु न्ह्यथनादिल । सफुती नेवाः समुदायया ऐतिहासिक विकासक्रम, प्राचीन नेपाल व नेपालमण्डलया विकासक्रम, गोरखा राज्य तब्याकूगु व केन्द्रीकृत राज्यया प्रार्दुभाव, नेपालय् सङ्घवादी विचारया प्रार्दुभाव, सङ्घवादया सिद्धान्त, समावेशी लोकतन्त्र व निर्वाचन प्रणाली, सङ्घीयता विश्वव्यापी अभ्यास, सङ्घीयताय् म्हसीकाया अर्थ व महत्वबारे न्ह्यथनातःगु दु । निसः व ८८ पौल्याः दुगु थुगु सफुती नेपालय् सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र स्थापना, म्हसीकालिसेंया सङ्घीयताया निंतिं लिपाया लँपु, म्हसीकालिसेंया सङ्घीयताय् नेवाः, राज्यया ब्व व उकिया पुनःसंरचना नापं वित्तीय सङ्घीयताबारे चर्चा यानातःगु दु ।

ज्याझ्‌वलयल् सफू च्वमि राजेन्द्र श्रेष्ठं सफू च्वयागु अनुभव कनादीगु खः । जसपा सङ्घीय परिषद् नायः श्रेष्ठं झिदँया सशस्त्र सङ्घर्ष व जनआन्दोलनया बलं नेपालं राजतन्त्र उन्मुलन जूगु न्ह्यथनादिसें इतिहासय् सीमित जुइधुंकूगु राजतन्त्र छुं नं कथं लिहाँ मवइगु दाबी यानादिल । वयेकलं सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रयात अझ परिस्कृत व परिमार्जित यानाः यंकेमाःगु, जनतायात थप अधिकार बिइमाःगु न्ह्यथनादिल । श्रेष्ठं देसय् खनेदूगु समस्या ज्यंकेत तप्यंक निर्वाचित राष्ट्रपतीय शासकीय स्वरुपय् वनेगु हे आःया आवश्यकता जूगु धयादिल । जनताया सङ्घर्षया बलं वःगु सङ्घीयता, समानुपातिक/समावेशितायात सुनां नं आघात लाकेमज्यूगु व राजनीतिक उपलब्धि लाका काय्‌गु कुतः याःसा जनतां उकिया प्रतिवाद याइगु न्ह्यथनादिल । नेपालय् लिच्छवीकालय् हे महाजनपदलिसेंया सङ्घीय प्रणाली लागू जुइधुंकूगु वय्‌कःया धापू खः ।

ग्वसाःखलः नेवाः जागरण मञ्चया नायः सुजिव बज्राचार्यंया सभानायःसुइ जूगु ज्याझ्वलय् नेवाः आन्दोलनलिसें नेवाःतय्‌गु म्हसीका व नेवाःतय्‌गु दृष्टिकोणं नेपाःया राष्ट्रवादयात कयाः सफू च्वयातःगु लसकुस न्वचु बियादिम्ह भाषा आयोगया दुजः नापं वरिष्ठ पत्रकार सुरेश किरण मानन्धरं कनादील । वंगु ४० दँनिसें वैचारिक आन्दोलनय् वनाच्वंगु नेवाः समुदायया सुक्ष्म अध्ययन यानाः म्हसीकाय् आधारित सङ्घीयता हे समाधान धइगु लिच्वःलिसें नेता श्रेष्ठं सफू च्वयादीगु वयेकलं न्ह्यथनादिल ।